Zespół potrząsania i uderzenia\SBS to poważny uraz mózgu spowodowany silnym i gwałtownym potrząsaniem niemowlęciem czy małym dzieckiem. Zespół dziecka potrząsanego jest rodzajem przemocy wobec dziecka, której następstwem mogą być ciężkie obrażenia głowy, złamanie kości, uszkodzenie odcinka szyjnego oraz urazy oka. W skrajnych przypadkach może dojść do ślepoty, głuchoty i nawet śmierci.
Niemowlę ma bardzo miękki mózg, delikatne i kruche naczynia krwionośne. Ponadto ma bardzo słabe mięśnie szyi i karku. Dlatego gwałtowne potrząsanie niemowlęciem powoduje przemieszczanie się mózgu wewnątrz czaszki i obija się o jej ściany, co w konsekwencji prowadzi do jego uszkodzenia, przerwania naczyń, krwawienia do mózgu (powstawanie krwiaków) oraz obrzęku tego narządu.
Zespół potrząsania i uderzenia dotyczy na ogół dzieci poniżej drugiego roku życia, choć może też występować u dzieci w wieku do pięciu lat. Jak wynika z badań naukowych, uszkodzenia mózgu spowodowane SBS najczęściej występują u niemowlaków w wieku od 6 do 8 tygodni, czyli wtedy, kiedy dzieci najczęściej płaczą.
Intensywne kołysanie dziecka na rękach czy podrzucanie mogą przyczyniać się do powstawania siniaków, czy krwiaków w obrębie głowy lub oka.
Jakie negatywne konsekwencje niesie za sobą potrząsanie dzieckiem?
Jak już wspominaliśmy wcześniej, niemowlę ma bardzo delikatną głowę, więc rodzice powinni pamiętać o tym, by nigdy nie potrząsać i nie podrzucać swoją pociechę.
Objawy potrząsania i podrzucania:
- trudności z zasypianiem
- drżenie ciała
- problemy z oddychaniem
- zaburzenia\brak łaknienia
- wymioty
- przebarwienia na skórze
- drgawki
- śpiączka
- paraliż.
Spis Treści
SBS\ shaken baby syndrome – przyczyny
Podstawową przyczyną wystąpienia SBS jest gwałtowne potrząsanie niemowlęciem. Czasami rodzice intensywnie potrząsają dzieckiem, by je uspokoić, kiedy płacze albo w taki sposób wyładowują swoją frustrację i złość. Po potrząsaniu dziecko wydaje się być spokojniejsze, ale dzieje się tak nie dlatego, że się uspokoiło, lecz na skutek uszkodzenia mózgu. Jak wykazały badania, wystarczy nawet kilka sekund agresywnego potrząsania, by doszło do uszkodzenia mózgu.
Dziecko ma słabe mięśnie szyi i karku, by móc utrzymać głowę, która jest stosunkowo ciężka. Kiedy rodzice potrząsają dzieckiem, jego głowa rzucana jest na różne strony. Powoduje to przemieszczenie się mózgu wewnątrz czaszki i obijanie się o jej ściany, co przyczynia się do powstawania krwiaków, przerwania naczyń, siniaków, obrzęku mózgu.
Zespół dziecka potrząsanego – rozpoznanie
Jeżeli lekarz podejrzewa u niemowlęcia zespół dziecka potrząsanego, powinien przeprowadzić badanie fizykalne, podczas którego musi zwrócić uwagę na obecność następujących objawów u dziecka:
- encefalopatia lub obrzęk mózgu
- nagromadzenie krwi między twardą oponą mózgu a oponą pajęczą
- krwawienie do mózgu
- wylewy krwawe do siatkówki oka.
W celu potwierdzenia swoich przypuszczeń, z pewnością zleci wykonanie badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa, rentgen kości i stawów. W przypadku wylewu krwawego do siatkówki oka, konieczna będzie konsultacja okulisty i wykonanie badań okulistycznych. Poza tym lekarz z pewnością zleci wykonanie badań laboratoryjnych, by wykluczyć czy potwierdzić schorzenia, które mają podobne objawy. Należ do nich między innymi zaburzenia krzepnięcia krwi i osteogenesis imperfecta (choroba genetyczna).
SBS – metody leczenia
W niektórych przypadkach, na skutek silnego i agresywnego potrząsania, dziecko może przestać oddychać. W takiej sytuacji w ramach pierwszej pomocy należy wykonać reanimację, czyli masaż klatki piersiowej oraz sztuczne oddychanie i oczywiście wezwać pogotowie.
Krok po kroku jak wykonać reanimację u dziecka:
- Nie panikuj, sprawdź, czy niemowlę reaguje (pukanie w podeszwę stopy).
- Jeżeli dziecko nie oddycha, musisz natychmiast rozpocząć masaż klatki piersiowej – pięć wdechów i 30 uciśnięć jednym\dwoma palcami poniżej linii sutkowej, obejmując klatkę piersiową.
- Później powinieneś wykonać oddechy ratownicze – w przypadku małego dziecka musisz swoimi ustami objąć jego usta i nos. Jeżeli dziecko zaczyna wymiotować, połóż je na boku, by się nie zakrztusiło.
Jeżeli podejrzewasz, że mogło dojść do urazu kręgosłupa, nie ruszaj dziecka, aby nie pogorszyć urazu.
Obecnie nie ma żadnych leków na zespół dziecka potrząsanego. W ciężkich przypadkach, jeżeli doszło do obrzęku mózgu, krwawienia do mózgu czy wylewu krwawego do siatkówki oka, konieczna jest operacja.
