Wodogłowie to patologiczny stan, podczas którego dochodzi do nadmiernego gromadzenia się przezroczystej cieczy mózgowo-rdzeniowej w czterech przestrzeniach wewnątrz mózgowia (systema ventricularis). W wyniku gromadzenia się płynu może dojść do uszkodzenia mózgu. Może to prowadzić do upośledzenia umysłowego oraz upośledzenia sprawności fizycznej. Hydrocefalia (wodogłowie) najczęściej jest wykrywana u noworodków. Choć też może dotykać osoby starsze, szczególnie po 60.roku życia. Występowanie wodogłowia wrodzonego szacuje się na 1-2 przypadki na 1000 noworodków.
Spis Treści
Wodogłowie – przyczyny
Gdy wszystko funkcjonuje prawidłowo, ciecz mózgowo-rdzeniowa krąży w komorach mózgu ludzkiego oraz rdzeniu kręgowym, czyli w obrębie układu komorowego. W przypadku nieprawidłowości ciecz zaczyna się gromadzić w komorach, co przyczynia się do wodomózgowia.
Do przyczyn wodogłowia zalicza się przede wszystkim:
- przeszkoda zaburzająca krążenie przezroczystej cieczy, wypełniającej układ komorowy
- nadmierna produkcja cieczy rdzeniowo-mózgowej przy jednoczesnym zaburzeniu wchłaniania cieczy przez układ krwionośny.
Inne przyczyny wodogłowia u niemowląt i dzieci
- infekcje występujące w czasie ciąży u matki, na przykład różyczka;
- wrodzone wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego czy zwężenia wodociągu Sylwiusza
- meningitis cerebrospinalis purulenta u niemowląt;
- choroby nowotworowe mózgu;
- krwawienie śródczaszkowe;
- urazy okołoporodowe.
Hydrocefalia bez znaczącego wzrostu ciśnienia
Wodogłowie normociśnieniowe to typ wodogłowia, charakteryzujący się normalnym ciśnieniem cieczy rdzeniowo-mózgowej przy jednoczesnym powiększeniu komór mózgu.
Może ono prawdopodobnie powstać na skutek:
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
- urazów głowy
- krwawienia śródczaszkowego
- operacji mózgu.
Wodogłowie – objawy
Hydrocefalia może prowadzić do uszkodzeń mózgu, ślepoty, a czasami nawet zgonu, dlatego tak ważne jest jak najszybsze rozpoznanie wodogłowia.
Hydrocefalia u noworodków – symptomy
- zaburzenia rozwoju fizycznego
- napięcie i pulsowanie ciemiączka
- rozszerzone szwy czaszki
- ciągłe patrzenie w dół.
Wodomózgowie u dzieci powyżej trzeciego roku życia
- wymioty
- zaburzenia rozwoju
- mała ruchliwość
- dyspraksja
- napady padaczki
- krzyk mózgowy
- nietypowy wygląd twarzy
- neurastenia
- nadmierna senność
- uporczywe bóle głowy
- inkontynencja.
Symptomy hydrocefalii u osób dorosłych
- zmiany w zachowaniu
- zaburzenia koncentracji i uwagi
- inkontynencja
- dyspraksja
- otępienie
- pogorszenie się wzroku.
Wodogłowie normociśnieniowe – objawy
Jest to typ wodogłowia, charakteryzujący się normalnym ciśnieniem cieczy rdzeniowo-mózgowej, który najczęściej dotyka osoby po 60. roku życia.
Typowe objawy wodomózgowia normociśnieniowego:
- dyspraksja
- nawracające i silne bóle głowy
- inkontynencja
- demencja.
W jaki sposób diagnozuje się wodogłowie?
Jeżeli lekarz podejrzewa hydrocefalię u noworodka, to konieczne przeprowadza badanie fizykalne, podczas którego powinien zwrócić uwagę przede wszystkim na obwód głowy dziecka i stan ciemiączka. Jeżeli obwód jest nadmiernie powiększony, a ciemiączko jest napięte i pulsujące, to prawdopodobnie w mózgu noworodka dochodzi do nadmiernego gromadzenia się płynu rdzeniowo-mózgowego. Oprócz badań fizykalnych zleci też wykonanie badań obrazowych: ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny. W przypadku osób dorosłych i starszych dzieci również są konieczne badania obrazowe.
Leczenie hydrocefalii
Nie leczona hydrocefalia może powodować poważne uszkodzenia mózgu, głuchotę, ślepotę, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć. Dlatego jeżeli zauważymy niepokojące objawy, koniecznie musimy udać się do lekarza. Leczenie jest skierowane głównie na to, by znormalizować ciśnienie w mózgu i zapobiec dalszym uszkodzeniom narządu.
Metody leczenia wodogłowia:
- Założenie sztucznej zastawki. Podczas operacji lekarz zakłada cewnik z zastawką w celu odprowadzania nadmiernej ilości cieczy z układu komorowego.
- Wykonanie otworu w trakcie zabiegu endoskopowego w dnie trzeciej komory, przez który powinien uchodzić nadmiar cieczy rdzeniowo-mózgowej.
I na zakończenie słów kilka o życiu po operacji. Większość pacjentów ze sztuczną przetoką może prowadzić normalne życie, uprawiać sport, pracować i się uczyć. Dlatego warto podjąć jak najwcześniej leczenie, aby pacjent szybko doszedł do zdrowia i aby uniknąć powikłań.
