Poród przedwczesny to rozwiązanie ciąży (urodzenie dziecka) przed planowanym terminem (najczęściej przed 37.tygodniem ciąży). Prawidłowa ciąża trwa blisko 40 tygodni. Ostatnie tygodnie w łonie matki są kluczowe dla wzmożonego przyrostu podskórnej tkanki tłuszczowej, rozwoju nowych umiejętności, rozwoju układu immunologicznego i całkowitego ukształtowania się narządów wewnętrznych. Dlatego wcześniaki częściej umierają, chorują, mają trudności w nauce, są bardziej narażone na różne choroby przewlekłe, częściej cierpią z powodu upośledzenia sprawności fizycznej.
Choć obecnie neonatologia może się pochwalić dużymi osiągnięciami, to poród przedwczesny jest nadal główną przyczyną śmierci noworodków oraz zaburzeń rozwojowych układu nerwowego u dzieci.
Spis Treści
Wcześniaki – przyczyny wcześniejszego rozwiązania ciąży
Obecnie lekarze do końca nie wiedzą, co może spowodować rozwiązanie ciąży przed 259 dniem jej trwania. Choć wymieniają najważniejsze czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zakończenia ciąży przed terminem.
Choroby, które mogą być przyczyną przedwczesnego porodu:
- cukrzyca
- choroby serca
- choroby nerek
- nadciśnienie.
Czynniki ryzyka rozwiązania ciąży przed 37.tygodniem ciąży:
- niewłaściwe odżywianie kobiety przed i w trakcie trwania ciąży
- palenie, zażywanie narkotyków lub nadużywanie alkoholu w czasie ciąży
- infekcje dróg moczowych i zapalenie błon płodowych
- wystąpienie porodu przedwczesnego w poprzednich ciążach kobiety
- nieprawidłowa budowa macicy
- skrócona szyjka macicy
- wiek matki – wiek poniżej 17 lat oraz powyżej 35 lat.
Problemy zdrowotne, z którymi się zmagają wcześniaki
Wcześniaki, w przeciwieństwie do dzieci, urodzonych w terminie, najczęściej borykają się z różnymi dolegliwościami, wśród których najczęściej się wymienia:
- żółtaczkę
- niską masę ciała
- zaburzenia termoregulacji
- krwotok mózgowy lub krwawienie do mózgu
- krwotok z płuc
- hipoglikemia (obniżenie stężenia glukozy)
- posocznica noworodków
- zapalenie płuc
- drożny przewód tętniczy
- niedokrwistość
- zespół ostrej niewydolności oddechowej noworodków
- zaburzenia oddychania.
Tuż po porodzie, wcześniak zostaje przeniesiony na oddział wcześniaków, na którym jego stan jest całodobowo monitorowany przez personel medyczny. W celu oceny stanu dziecka lekarz zleca wykonanie następujących badań:
- prześwietlenie klatki piersiowej w celu oceny pracy serca i płuc
- badania krwi w celu oceny poziomu glukozy, wapnia i bilirubiny
- gazometria – ocena prężności gazów oddechowych i zawartości tlenu we krwi.
Wcześniactwo – metody leczenia
W celu zapobiegania rozwiązaniu ciąży przed planowanym terminem lekarze stosują różne metody leczenia, między innymi podawanie progesteronu, kortykosteroidów i antybiotyków (w przypadku bakteryjnego wewnątrzmacicznego zakażenia, które może spowodować przedwczesny poród).
W pierwszych dniach i tygodniach życia wcześniaka personel medyczny skupia się przede wszystkim na wspieraniu czy leczeniu oddechu, ponieważ wcześniaki mają nie do końca wykształcone płuca. Może to być respirator, kaniule do nosa (jeżeli dziecko może samodzielnie oddychać).
Ponieważ większość wcześniaków cierpi z powodu zaburzeń termoregulacji, konieczne jest jego umieszczenie w inkubatorze. Może upłynąć kilka tygodni lub nawet miesięcy, zanim dziecko będzie mogło opuścić szpital. Choć nawet po tym, powinno znajdować się pod stałą opieką lekarza, który monitoruje stan noworodka.
Jeżeli poród wystąpił przed 32. tygodniem trwania ciąży, to wcześniak prawdopodobnie będzie karmiony dożylnie albo za pomocą sondy, ponieważ nie ma jeszcze wykształconego odruchu ssania i połykania. Po tym, jak dziecko nabierze sił, matka może spróbować przystawić je do piersi.
Dziecko, które samodzielnie oddycha, ma prawidłową temperaturę i masę ciała, potrafi samodzielnie ssać pierś czy butelkę, zostaje wypisane ze szpitala.
Konsekwencje wcześniactwa w przyszłości
Większość dzieci urodzonych przed planowanym terminem w przyszłości boryka się z różnymi problemami zdrowotnymi. Chodzi przede wszystkim o zaburzenia w rozwoju fizycznego, choć czasami mogą też cierpieć z powodu zaburzeń behawioralnych.
Konsekwencje wcześniactwa:
- problemy ze słuchem
- utrata wzroku, ślepota
- trudności w nauce
- niepełnosprawność
- zaburzenia wzrastania
- zaburzenia koordynacji ruchowej (fizjoterapia)
- opóźniony rozwój mowy, co w przyszłości może wymagać terapii logopedycznej.
