Opóźnienie językowe to rodzaj zaburzenia komunikacji. Jest rozpoznawane głównie u dzieci. Twoje dziecko może mieć opóźnienie językowe, jeżeli nie osiąga naturalnych etapów rozwoju językowego, odpowiedniego dla swojego wieku. Zdolności mowy mogą u takich dzieci rozwijać się wolniej niż u rówieśników. W związku z tym dzieci takie mogą mieć problem z wyrażaniem potrzeb, tego co czują, ale także mogą mieć kłopot w rozumieniu innych. Problemy językowe mogą iść w parze z problemami ze słuchem.
Opóźnienie językowe jest dość powszechnym zjawiskiem i występuje nawet u 10% dzieci w wieku przedszkolnym.
Spis Treści
Opóźnienie językowe – rodzaje
Wyróżniamy opóźnienie językowe wrażliwe, ekspresyjne lub może być połączeniem tych dwóch rodzajów. Braki językowe wrażliwe pojawiają się, gdy dziecko ma problem ze zrozumieniem mówionych do niego słów.
Ekspresyjne zaburzenie językowe ma miejsce, gdy dziecko ma trudności z komunikacją werbalną.
Objawy opóźnienia językowego
Jeżeli dziecko ma problemy z wyrażaniem słów i ich rozumowaniem, będzie również słabiej się ogólnie rozwijać, ponieważ nie będzie czerpać wiedzy jak inne dzieci. Objawy zależą również od wieku dziecka, gdyż każdy wiek wiąże się z innym rozwojem mowy.
Typowe objawy opóźnienia języka obejmują:
- całkowity brak mowy lub jedynie gaworzenie w wieku 15 miesięcy
- brak mowy w wieku 2 lat
- brak zdolności wypowiadania krótkich zdań w wieku 3 lat
- trudności w rozumowaniu tego co się mówi i wykonywania poleceń
- słaba artykulacja słów
- pomijanie słów w zdaniach
Gdzie tkwi przyczyna?
Przyczyn może być wiele. Niekiedy więcej niż jeden czynnik przyczynia się do powstania opóźnień językowych. Oto niektóre przyczyny:
- Upośledzenie słuchu – często opóźnienie językowe wiąże się ze słabym słuchem. Dzieci nie słyszą dokładnie, co się mówi, dlatego one również źle uczą się wypowiadać słowa;
- Autyzm – nie u wszystkich dzieci z tą chorobą występują problemy werbalne, jednak jest to jedna z przyczyn;
- Opóźnienie intelektualne – różne rodzaje niepełnosprawności intelektualnej mogą być przyczyną problemów z językiem. Może to być na przykład dysleksja.
- Problemy psychospołeczne – na przykład zaniedbanie dziecka, bicie go, problemy w domu (kłótnie rodziców, alkoholizm);
- wcześniactwo i mała masa urodzeniowa;
- słabe słownictwo u rodziców oraz specjalne „ciecionienie” do dziecka;
- płeć męska – częściej opóźnienie językowe występuje u chłopców;
- czynnik genetyczny – jeśli u któregoś z rodziców występowały problemy językowe możliwe, że u dziecka również się pojawią.
Opóźnienie językowe – diagnoza
Lekarz przeprowadzi wywiad lekarski z rodzicami, może również zadać dziecku parę pytań i jeśli uzna, że problem faktycznie występuje, skieruje dziecko do logopedy. Tam przeprowadzona zostanie szczegółowa diagnoza mowy, ocena ekspresyjnego i otwartego języka.
Lekarz może również skierować dziecko na badanie słuchu.
Opóźnienie językowe – leczenie
Po diagnozie leczenie polega głównie na przeprowadzaniu u logopedy zajęć z mówienia. W zależności od wieku dziecka będzie ona różnie przebiegała. Może to być na przykład:
- dopasowywanie obrazków do wypowiadanych słów;
- nazywanie obrazków;
- tworzenie prostych zdań;
- usprawnienie aparatu mowy, na poszczególne trudności językowe – sz, cz, dz itp.;
- uczenie krótkich zdań, wierszyków na pamięć.
Perspektywa
Z reguły zaburzenia mowy da się całkowicie wyleczyć, jednak to zależy od jego rodzaju i zaawansowania. Niektóre dzieci szybko doganiają swoich rówieśników już po kilku terapiach z logopedą. Jednak jeśli opóźnienie jest zaawansowane, być może dziecko nigdy nie osiągnie etapu, jakiego mają rówieśnicy. Jednak z pewnością terapie z logopedą pomogą dziecku nabrać pewności siebie.
Dzieci z opóźnieniem językowym mogą mieć również problem z czytaniem, co przełoży się na wyniki w nauce. Ważny jest jednak czas i podjęcie szybkiego leczenia. Dlatego bardzo ważne jest obserwowanie dziecka przez rodziców. Jeżeli cos nas zaniepokoi, lepiej od razu to skonsultować z lekarzem i nie czekać, że przejdzie, bo dziecko jest na razie małe.
Wskazówki dla rodziców
Zapobieganie wszystkim opóźnieniom językowym może nie być możliwe. Upośledzeniom słuchu i trudnościom w uczeniu się nie zawsze można zapobiec. Postępuj zgodnie z poniższymi wskazówkami, aby zachęcić dziecko do rozwoju języka:
- rozmawiaj z dzieckiem od momentu jego narodzin
- reaguj na gaworzenie dziecka, odpowiadaj mu
- śpiewaj swojemu dziecku
- czytaj na głos książki