Aspiryna – korzyści i ryzyko z nią związane

Aspiryna to znany, często używany lek na różne bóle, przeziębienie, gorączkę. Używana również jako środek przeciwzakrzepowy i przeciwzapalny. Jest to ona łatwo dostępna w każdej aptece bez recepty. Przyjmowana codziennie może zmniejszyć ryzyko zawału serca czy udaru mózgu. Poznaj korzyści, jak i zagrożenia wynikające z przyjmowania aspiryny.

Czym jest aspiryna?

Nazwa medyczna aspiryny to kwas acetylosalicylowy. Aspiryna była pierwszym lekiem przeciwzapalnym, należącym do NLPZ. Aspiryna zawiera salicylan, związek występujący w niektórych roślinach, na przykład wierzbie. Już Hipokrates używał kory wierzby do łagodzenia bólu i gorączki, a niektórzy stosują jej do dziś. 

Pod względem chemicznym kwas acetylosalicylowy to biały lub prawie krystaliczny proszek, lub bezbarwne kryształy. 

Co to są NLPZ?

NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne to leki, które mają działanie: 

• przeciezapalne
• przeciwgorączkowe
• przeciwbólowe

Nie należą do sterydów, chociaż mają podobne działanie. Nie należą również do grupy leków narkotycznych, a tym samym nie powodują otępienia i rzadko uzależniają. 

Aspiryna to znak towarowy niemieckiego koncernu farmaceutycznego – Bayer. 

Aspiryna – zastosowanie

Lek ma wiele zastosowań, ale głównie te wymienione powyżej, czyli używana jest do łagodzenia bólu, gorączki, stanów zapalnych. Ponadto aspirynę stosuje się do łagodzenia obrzęków oraz zapobiegania poważnym chorobom ze strony sercowo-naczyniowej.

Ból i obrzęk

Aspiryna łagodzi łagodny i umiarkowany ból, obrzęk związany z różnymi dolegliwościami medycznymi, na przykład: 

• ból głowy
• grypa i przeziębienie
• zapaleniem zatok
• ból związany ze skręceniem czy nadwyrężniem
• skurcze menstruacyjne
• migrena
• zapalenie stawów

W przypadku silnego bólu, lekarza może zalecić stosowanie aspiryny z innymi lekami, z innej grupy, ale także z innym lekiem NLPZ. 

Zapobieganie zawałom, udarom

Codzienne przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego w małych dawkach (1 tabletka), może uchronić nas przed zawałem i udarem, które spowodowane są zakrzepami. Aspiryna rozrzedza krew, dlatego w krwi nie tworzą się skupiska jej komórek (skrzepy). 

Lekarz może zalecić regularne stosowanie małych dawek aspiryny osobom, które mają:

• choroby serca i naczyń krwionośnych
• słaby przepływ krwi do mózgu
• cukrzycę
• nadciśnienie
• wysoki cholesterol
• jesteś nałogowym palaczem

Jeżeli jednak nie cierpisz na żadną z tych chorób, częste przyjmowanie aspiryny może powodować więcej problemów, niż przynieść korzyści.

Według ostatnich amerykańskich badań osoby dorosłe w wieku 50-60 lat, mogą przyjmować aspirynę codziennie, aby zapobiec nowotworom jelita grubego, oraz chorobom układu krążenia. Jednak wytyczne te dotyczą osób w tym przedziale wiekowym, które:

• cierpią od ponad minimum 5 lat na choroby układu krążenia
• nie mają problemów z krzepnięciem krwi
• nie mają innych poważnych chorób przewlekłych

Leczenie chorób sercowo-naczyniowych

Lekarze mogą podać aspirynę, natychmiast po zawale serca lub udarze, lub innym zdarzeniu ze strony układu sercowo-naczyniowego, w celu uniknięcia tworzenia się dalszych skrzepów i zapobiegnięciu śmierci tkanki sercowej. 

Aspiryna może być również częścią planu leczenia osób, które niedawno miały:

• zabieg rewaskularyzacji, taki jak angioplastyka lub operacja pomostowania wieńcowego
• udar lub niedokrwienie serca

Aspiryna może również pomóc w leczeniu bólu i obrzęku, który jest związany z takimi schorzeniami jak:

• choroby reumatyczne (reumatoidalne zapalenie stawów, zwyrodnienie stawów);
• toczeń rumieniowaty;
• zapalenie osierdzia.

Czy aspiryna jest bezpieczna dla dzieci?

Dzieci poniżej 12 roku życia, nie powinny przyjmować aspiryny, ponieważ może u nich pojawić się zespół Reye’a.  W niektórych krajach zakazuje się nawet przyjmowanie aspiryny do 18 roku życia. 

Zespół Reye’a może wystąpić po infekcji wirusowej – ospa, przeziębienie, grypa. Może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu i śmierci. 

Wyjątkową sytuacją jest, choroba Kawasaki. Jeśli dziecko na nią choruje, lekarz może przepisać dziecku aspirynę, jednak musi być ono pod stałą kontrolą lekarza. Ma to na celu zapobieganie powstawaniu skrzepów krwi. 

Ryzyko związane z aspiryną

Osoby, które cierpią na poniższe schorzenia, powinny zachować szczególną ostrożność, przy stosowaniu aspiryny. Są to m.in.:

• hemofilia (zaburzenia krzepnięcia)
• nadciśnienie, które ciężko kontrolować
• astma
• wrzody żołądka
• choroby nerek i wątroby

Aspiryna, a ciąża

Kobiety w ciąży z reguły mają ciężką sytuację, jeśli chodzi o przyjmowanie leków przeciwbólowych i innych. Pod nadorem lekarza kobiety w ciąży mogą przyjąć aspirynę. Dotyczy to również matek karmiących. 

Jeżeli jesteś uczulony na jakikolwiek lek NLPZ (aspiryna lub ibuprofen), powinieneś unikać tych leków. 

Aspiryny nie podaje się również podczas udaru, ponieważ nie wszystkie udary są spowodowane zakrzepami krwi. W niektórych przypadkach aspiryna może tylko pogorszyć stan pacjenta.

Zbyt duże dawki aspiryny mogą także powodować krwawienie z nosa.

Uważać na aspirynę powinny również osoby często sięgające po alkohol, lub które przeszły zabiegi stomatologiczne, lub chirurgiczne.